Lekomania, to zespół objawów fizycznych i psychicznych, które występują podczas uzależnienia od leków. Pojawia się ono w momencie, kiedy osoba uzależniona sięga po leki nie z powodu choroby lub bólu, a po to, żeby uzyskać pożądane samopoczucie, jakie pojawia się po ich zażywaniu.
Przyczyny lekomanii
Przyczyny lekomanii nie są dokładnie znane. Cała sytuacja ma swój początek wtedy, kiedy osoba przyjmuje wiele leków z powodu licznych dolegliwości, np. bólowych. Z czasem ilość przyjmowanych leków przestaje być wystarczająca, ponieważ nie łagodzi dolegliwości.
W takim momencie pacjent zwiększa ilość substancji, stopniowo przyzwyczajając organizm do dużej ilości leków. Z czasem choroby się kończą, ale choremu brakuje uczucia, jakie towarzyszyło przyjmowaniu substancji. Najczęściej są to mocne przeciwbólowe, które, oprócz uśmierzania bólu, powodują lekkie zdezorientowanie oraz uspokojenie.
Lekomania często obserwowana jest w przypadku osób, które są przewlekle chore lub cierpią na zaburzenia psychiczne. Wtedy też zwiększa się ryzyko występowania lekomanii. Szczególnie depresja sprzyja lekozależności. To połączenie może prowadzić do tragicznych skutków, ze względu na myśli samobójcze, jakie pojawiają się podczas nawrotów choroby.
Objawy lekomanii
Lekomania jest znacznie trudniejsza do rozpoznania niż uzależnienie od alkoholu lub nikotyny. Według przekonań społecznych, lekomanów jest dużo mniej niż np. narkomanów. Nie jest to prawda. Szczególnie w Polsce, która znajduje się wysoko na liście krajów z dużą ilością uzależnionych od farmaceutyków. Mimo, że osoba przyjmująca nadmierne ilości leków, potrafi doskonale ukrywać swoje problemy, istnieje kilka objawów, jakie powinny zwrócić uwagę szczególnie bliskich osób.
Do najbardziej typowych objawów należy chęć przyjmowania leków nawet po ustąpieniu choroby. Może pojawić się próba uzyskania kolejnej recepty od lekarza prowadzącego lub zdobycie jej za pomocą wizyty online. Kolejnym z objawów jest zwiększona tolerancja na substancję aktywną. Z czasem oraz wraz ze wzrostem przyjmowanych stężeń, lek przeciwbólowy przestaje uśmierzać ból, a leki nasenne nie powodują spadku energii. Osoba chora chce przyjmować coraz większe dawki, aby poczuć efekty, jakie pojawiały się na początku choroby.
Wraz z postępowaniem uzależnienia spada kontrola nad przyjmowaniem leków oraz wzrasta determinacja do zdobycia farmaceutyków. W takim momencie osoba chora coraz mniej może kontrolować swoją dolegliwość, a tym samym traci kontrolę nad sobą. Mogą pojawić się zaburzenia osobowości i wahania nastroju. Osoba bez dostępu do leków, staje się nerwowa i drażliwa. Nie panuje nad swoim zachowaniem i może stać się agresywna.
Uzależniające leki
Preparatami, jakie uzależniają najbardziej są leki przeciwbólowe, nasenne oraz antydepresyjne. Oprócz działania na przyczynę choroby, leki te wpływają na układ nerwowy. Zmniejszają nerwowość, uspokajają i redukują stany lękowe. Dodatkowo pomagają pozbyć się bólu, który może być przyczyną nerwowości oraz dekoncentracji. Dlatego uzależnienie od nich postępuje szybko i jest trudne do wyleczenia. Chory, przyzwyczajony i uzależniony nie tylko biologicznie, ale również psychicznie od farmaceutyków, nie wyobraża sobie prawidłowego funkcjonowania bez przyjmowania ich. Jest to reakcja podobna do uzależnienia od narkotyków, które również oddziałują na umysł chorego.
Lekomania to również różnego rodzaju suplementy diety oraz preparaty odchudzające, które w dużych ilościach potrafią być bardzo szkodliwe. Te drugie w szczególnym stopniu wyniszczają organizm, aby doprowadzić do utraty wagi. Zawierają substancje silnie uzależniające. Po zaobserwowaniu pierwszych efektów, które są pożądane, pacjent może zdecydować się na ich odstawienie. Spowoduje to szybki efekt jojo, czyli powrót do poprzedniej wagi, ponieważ organizm walczy o powrót do zdrowia. W takim momencie znowu nastąpi sięganie po lek, który pomógł. Po uzyskaniu efektów, pojawi się strach przed powrotem dawnej wagi oraz konieczność psychiczna przyjmowania farmaceutyku. Prowadzi to do uzależnienia wynikającego z potrzeby kontroli swojej wagi oraz chęci pozbycia się nadmiarowych kilogramów.
Suplementy diety z kolei są substancjami, które nie podlegają takim regulacjom, jak leki. Są łatwo dostępne w aptekach bez recepty. Mogą przynosić spodziewane rezultaty, takie jak poprawa jakości snu lub spadek nerwowości. Jednak działają doraźnie i odstawienie ich może spowodować nawrót problemu. Dlatego dochodzi do momentu, kiedy osoba uzależniona nie może usnąć bez pomocy leków lub suplementów diety. Przez brak odpowiednich regulacji, suplementy są szczególnie niebezpieczne dla osób podatnych na uzależnienia.
Skutki lekomanii
W zależności od przyjmowanych leków, skutki uzależnienia mogą być różne. W większości przypadków jednak pojawia się dekoncentracja, wymioty oraz problemy z koordynacją ruchową. Dodatkowo można obserwować choroby układu pokarmowego i krwionośnego. Te dwa układy są szczególnie narażone na nadmierną ekspozycję na leki.
Zapobieganie
Obecnie jest bardzo łatwy dostęp do wszelkiego rodzaju leków oraz suplementów diety. Aby zapobiec uzależnieniu, należy kontrolować ściśle ilość przyjmowanych substancji. Nie należy przyjmować żadnych leków przez dłuższy czas, bez konsultacji z lekarzem. Również ewentualne włączanie suplementów diety, należy konsultować ze specjalistą, a wcześniej wykonać podstawowe badania, które potwierdzą, czy jest to konieczne.