Znaczenie rodziny w naszym życiu
Rodzina jest bardzo ważnym elementem naszego życia. Jej członkowie mają duży wpływ na nasze życie. Dzięki nim uczymy się zachowań społecznych. Rodzina jest podstawą rozwoju osobowości każdego dziecka. To właśnie w domu uczymy się budować relacje, kształtować uczucia i postawy wobec drugiego człowieka. Rodzice przyczyniają się do rozwoju psychicznego, fizycznego i społecznego dziecka. Dzięki rodzicom czujemy się bezpiecznie i mamy poczucie przynależności.
Uzależnienie rodzica, wpływ uzależnienia na dziecko
Uzależnienie rodzica wpływa w dużej mierze na funkcjonowanie całego systemu rodzinnego. Zazwyczaj w najmłodszych latach naszym autorytetem są rodzice, którzy mimo wszystko są dla nas najważniejsi, lecz jak uzależnienie rodzica zmienia życie dziecka?
Dziecko w rodzinie z uzależnieniem uczy się trzech rzeczy na nie:
- Nie mówić – Zazwyczaj problemy rodzinne nie wychodzą na światło dzienne i nie rozmawia się o tym wprost. Temat jest omijany i ewentualnie wspominany jest zły stan psychiczny osoby uzależnionej. Zazwyczaj szukana jest osoba „winna” tego samopoczucia. Wynikiem braku rozmowy jest poczucie samotności.
- Nie ufać – Prawidłowy rozwój emocjonalny zapewnia podstawowe potrzeby, daje poczucie bezpieczeństwa oraz pewność siebie, brak zaspokojenia podstawowych potrzeb może prowadzić do traumy i pozostawić w życiu wyraźny ślad. Niespełnione obietnice oraz plany z powodu uzależnienia rodzica wywołują nieufność, co daje brak zaufania w dorosłym życiu.
- Nie odczuwać – Zaprzeczenie emocji, które się czuje przez uzależnionego rodzica. Emocje jakie towarzyszą to zazwyczaj złość, lęk i poczucie krzywdy. Prowadzi to do wielu szkód emocjonalnych w życiu dzieci, które nie mają wykształconej umiejętności radzenia sobie z ciężką sytuacją.
Może to nieść za sobą konsekwencje przez długie lata. Osoby uzależnione szkodzą nie tylko sobie, ale również swoim dzieciom. Traumatyczne doświadczenia mogą ciągnąć się przez długie lata. Dzieci osób uzależnionych często mają zaburzone poczucie własnej wartości, doświadczają częściej leków, napięcia i często mają problem z budowaniem relacji z drugim człowiekiem.
Współuzależnienie
Współuzależnienie jest zaburzoną adaptacją do trudnej sytuacji. Narastający problem uzależnienia skłania członków rodziny do szukania sposobów pomagających im przetrwać w sytuacji braku poczucia bezpieczeństwa, częstego stresu i braku stabilizacji. Dla osoby uzależnionej z czasem rodzina schodzi na dalszy plan, a priorytetem staje się uzależnienie i zaspokojenie swoich potrzeb. Zaniedbując obowiązki domowe, drugi rodzic przejmuje większość obowiązków domowych. Często chaos i zagubienie dorosłych prowadzi do nadmiernej samodzielności i odpowiedzialności dzieci. U dzieci zaczyna kształtować się tak zwana postawa obronna, która polega na przyjmowaniu różnych ról i zachowań mających na celu pomóc odnaleźć się w nowej sytuacji.
Role przyjmowane przez dzieci osób uzależnionych
Dzieci osób uzależnionych mogą przyjmować różne role, wyróżniamy między innymi takie role jak:
- Bohater – to podpora rodziny, zazwyczaj staje się nim najstarsze dziecko. Stara się odwracać uwagę od problemu uzależnienia w rodzinie. Usiłuje ciągle podwyższać swoje umiejętności, jest grzeczne i nie sprawia problemów wychowawczych. Zależy mu na akceptacji społeczeństwa. Poprzez dokonania dziecka cała rodzina czuje się dowartościowana.
- Kozioł ofiarny – najczęściej jest to dziecko młodsze od „bohatera”, które jest porównywane ze starszym rodzeństwem. Również stara się odwrócić uwagę od problemu uzależnienia rodziny, jednak w zupełnie inny, negatywny sposób. Jest zaprzeczeniem swojego rodzeństwa i robi rzeczy, które nie są akceptowane i ściągają na niego kłopoty. Skupiając całą swoją uwagę na swoich niepowodzeniach, rodzina zapomina o głównych powodach zachowania dziecka.
- Maskotka – tę rolę najczęściej przyjmuje najmłodsze z rodzeństwa. Przypuszczalnie dzieje się tak, ponieważ reszta rodziny chce je chronić. Dziecko żyje w ciągłym strachu, ponieważ nie rozumie zaistniałej sytuacji w domu. Poprzez ciągle rozśmieszanie i śmiech stara się rozładować stresującą sytuację w domu. Niestety jest to tylko pozór dobrego humoru, ponieważ wewnątrz siebie dziecko odczuwa strach i cierpienie.
- Dziecko zagubione – zazwyczaj dziecko żyjące na uboczu. Poprzez ciągły chaos panujący w życiu dziecko zamyka się w sobie, staje się nieufne i nieśmiałe. Starają się żyć niezauważalnie dla rodziny, rodzeństwa i reszty społeczeństwa. Zazwyczaj nie ma przyjaciół i nie nawiązuje bliskich kontaktów, ma utrudnienia z przeciwstawieniem się problemom życia codziennego.